Każda osoba, podejmując zatrudnienie, powinna mieć świadomość jakie zagrożenia mogą wiązać się z wykonywaniem pracy na danym stanowisku. Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego jest obowiązkiem pracodawcy, podobnie jaki i zapoznanie z nią pracownika, który powinien ten fakt powinien potwierdzić pisemnie, a kopia informacji musi zostać dołączona do akt osobowych.

W jakim celu wykonuje się ocenę ryzyka zawodowego?

Konieczność sporządzenia oceny ryzyka zawodowego wynika z Kodeksu pracy, a jej celem jest troska o zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników w ujęciu krótko i długoterminowym. Ma to przede wszystkim zapobiegać wypadkom oraz przeciwdziałaniu chorobom zawodowym. Mimo iż zgodnie z przepisami to na pracodawcy spoczywa obowiązek sporządzenia informacji o ryzyku, jednak nie musi on tego robić osobiście – może to wykonać w jego imieniu specjalista ds. BHP lub firma zewnętrzna specjalizująca się w zagadnieniach bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie jest to też dokument ostateczny i wraz ze zmieniającymi się warunkami pracy lub wystąpieniu nowych oddziaływań, należy dokonać weryfikacji.

Etapy oceny ryzyka zawodowego

Przystępując do sporządzenia oceny ryzyka należy rozpocząć od identyfikacji zagrożeń w środowisku pracy. Specjaliści BHP najchętniej robią to na podstawie Polskiej Normy PN-N-18002: „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego”. Celem jest ocena prawdopodobieństwa zaistnienia negatywnego oddziaływania. Wynik podaje się wartościach ze skali prawdopodobieństwa wystąpienia: małe, średnie, duże. Norma ta to nie jedyna pomoc do oszacowania czynników uciążliwych w przedsiębiorstwie. Można skorzystać także z metody Wstępnej Analizy Zagrożeń (PHA), Analizy Bezpieczeństwa Pracy (JSA), Grafu Ryzyka, określenia Wskaźnika Ryzyka (Risc Score). Gromadząc niezbędne informacje, warto poprosić o opinię samych zainteresowanych, czyli pracowników zatrudnionych na stanowisku, które podlega ocenie. Mogą oni zgłosić uwagi i zasygnalizować problemy, których nie uwzględniły dotąd metody badawcze.
Po wytypowaniu zagrożeń, kolejnym krokiem będzie opracowanie działań naprawczych, czyli mających na celu wyeliminowanie czynników lub ograniczenie ich w jak największym stopniu. Następnie należy sporządzić dokumentację z przeprowadzonych badań, po czym zapoznać z nią pracowników. Należy mieć na uwadze okresową aktualizację opracowania.
Dokument powinien zawierać: charakterystykę stanowiska podlegającego ocenie, wynik przeprowadzonego wcześniej badania, uwzględniający każdy z elementów zagrożenia środowiska pracy oraz listę środków zaradczych, które zmniejszą lub wyeliminują uciążliwość czynnika. Sporządzony dokument powinien być opatrzony datą i podpisem osoby, która go wykonała.

Wybrane zagrożenia w środowisku pracy

Przykładowe czynniki szkodliwe i uciążliwe w miejscu pracy to niewłaściwe oświetlenie, hałas, substancje chemiczne, pyły, grzyby, pleśnie. Kolejną grupą są czynniki powodujące ryzyko wypadkowe, np. używanie drabin, przewodów, ostrych przedmiotów, energia elektryczna, nieprawidłowo używany lub uszkodzony sprzęt i maszyny, schody, śliskie podłogi, palenie papierosów w miejscu pracy. W zależności od stanowiska mogą wystąpić problemy przez długotrwałe siedzenie w wymuszonej pozycji, np. praca przy komputerze, stres spowodowany zmiennymi warunkami pracy i koniecznością podejmowania szybkich decyzji lub częstym kontaktem z klientami, ponadto możliwość wystąpienia bólu przez przeciążenie różnych części organizmu.

Jak poinformować pracownika o ryzyku zawodowym?

Prawo pracy obliguje pracodawcę do zaznajomienia przyszłego pracownika z potencjalnym niebezpieczeństwem na stanowisku, jeszcze zanim ten rozpocznie wykonywanie swoich obowiązków. Najczęściej obowiązek informacyjny jest realizowany poprzez wręczenie w formie pisemnej, za pokwitowaniem odbioru, wszelkich informacji. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by poinformować pracowników w inny sposób zwyczajowo stosowany w przedsiębiorstwie (np. tablice ogłoszeń) lub zapis w Regulaminie pracy.
Ocena ryzyka zawodowego to ważny dokument. Pracodawcy powinni traktować go jako narzędzie do poprawy warunków pracy zatrudnionych, a nie tylko jako spełnienie kolejnego obowiązku nałożonego przez prawo. Zwiększy to wydajność i lojalność pracowników, zmniejszy ilość wypadków i absencje chorobowe.

Inspirowane: adr-help.pl – badania lekarskie